Soms komt er een moment waarop iemand niet langer in staat is om zelf beslissingen te nemen over zijn of haar persoonlijke verzorging of behandeling. Dit kan komen door ouderdom, een ziekte of een verstandelijke beperking. In zulke gevallen is het belangrijk dat er iemand is die met zorg en respect de juiste keuzes helpt maken. Dat is waar mentorschap een rol speelt. Het is een wettelijke regeling die mensen beschermt wanneer ze dat het meest nodig hebben, met behoud van hun waardigheid en belangen.
Wat is mentorschap precies?
Mentorschap is een beschermingsmaatregel die bedoeld is voor mensen die niet goed meer in staat zijn om zelf beslissingen te nemen over hun persoonlijke verzorging, behandeling of begeleiding. Een mentor wordt door de rechter benoemd en heeft de taak om in het belang van de betrokkene op te treden. De mentor overlegt met zorgverleners, familie en de persoon zelf, en zorgt dat er passende keuzes worden gemaakt.
In de praktijk is er bijvoorbeeld veel vraag naar mentorschap in het Noorden, waar mentoren cliënten ondersteunen bij hun dagelijkse zorgbeslissingen en waken over hun welzijn. Mentorschap is geen financiële maatregel; het richt zich puur op de persoonlijke kant van iemands leven.
Wanneer is mentorschap nodig?
Mentorschap wordt ingesteld wanneer iemand door lichamelijke of geestelijke omstandigheden niet meer goed kan bepalen wat goed voor hem of haar is op het gebied van zorg en begeleiding. Denk aan ouderen met dementie, mensen met een verstandelijke beperking of personen die door hersenletsel of psychische klachten tijdelijk niet zelfredzaam zijn.
In zulke situaties is het niet voldoende dat familie of vrienden helpen; er moet een wettelijke vertegenwoordiger zijn die beslissingen mag nemen. De rechter beoordeelt of mentorschap nodig is en benoemt vervolgens een geschikte mentor. Dat kan een familielid zijn, maar ook een onafhankelijke, professionele mentor. Het doel is altijd hetzelfde: iemand beschermen, zonder diens stem volledig te verliezen.
De rol van de mentor
Een mentor is meer dan een vertegenwoordiger, het is iemand die naast de betrokkene staat. De mentor luistert, adviseert en neemt beslissingen waar nodig, maar houdt daarbij altijd rekening met de wensen van de persoon zelf. Hij of zij overlegt met artsen, zorginstellingen en familieleden, zodat de belangen van de cliënt worden gewaarborgd.
De mentor beslist bijvoorbeeld over medische behandelingen, woonvormen of dagelijkse verzorging. Ook zorgt de mentor ervoor dat de persoon zich prettig voelt en de juiste begeleiding krijgt. Mentorschap draait daarmee niet alleen om bescherming, maar vooral om betrokkenheid en vertrouwen.
Verschil tussen mentorschap, bewind en curatele
Mentorschap wordt vaak genoemd in één adem met bewind en curatele, maar het zijn drie verschillende regelingen.
- Bewind gaat over financiële zaken: een bewindvoerder beheert bijvoorbeeld bankrekeningen en betalingen.
- Mentorschap richt zich juist op persoonlijke beslissingen, zoals zorg en behandeling.
- Curatele combineert beide: zowel financiële als persoonlijke beslissingen worden dan door een curator genomen.
Mentorschap is dus minder ingrijpend dan curatele en vaak voldoende om de juiste bescherming te bieden, zeker als iemand financieel nog zelfstandig kan blijven.
Professioneel mentorschap en betrouwbare ondersteuning
Niet iedereen heeft familie of naasten die deze verantwoordelijkheid kunnen of willen dragen. In dat geval is professioneel mentorschap een waardevolle oplossing. Een professionele mentor heeft ervaring met zorgsituaties, kent de wet- en regelgeving en kan onafhankelijk optreden. Dat zorgt voor rust bij zowel de cliënt als de familie.
Professionele organisaties zoals Kompas Mentorschap bieden ondersteuning in verschillende regio’s en zorgen dat cliënten altijd iemand hebben die hun belangen met aandacht en respect vertegenwoordigt. Zij werken samen met zorgverleners, gemeenten en instellingen om continuïteit en persoonlijke begeleiding te garanderen.
Mentorschap is een wettelijke regeling die mensen helpt wanneer zij zelf niet meer goed kunnen beslissen over hun verzorging of behandeling. Het biedt bescherming, maar behoudt tegelijkertijd de menselijke maat: beslissingen worden niet zomaar overgenomen, maar zorgvuldig afgewogen.
Of het nu door familie of een professional wordt uitgevoerd, mentorschap draait altijd om vertrouwen, zorg en betrokkenheid. Daarmee is het een waardevolle manier om kwetsbare mensen de ondersteuning te geven die zij verdienen — precies op de momenten dat ze dat het meest nodig hebben.
